Hukum Puasa Pada Hari Tasyrik (Panduan Lengkap)

Apakah hukum puasa pada hari Tasyrik? Artikel ini akan membincangkan dengan lengkap berkenaan hukum puasa pada hari tasyrik.

Maksud puasa

Puasa (as-siyam) dari sudut bahasa bermakna menahan daripada sesuatu. Puasa dari sudut syarak pula bermakna menahan makan, minum dan segala perkara yang membatalkan puasa dari terbit fajar hingga terbenam matahari. Maksud mudahnya ialah puasa itu berlaku dari waktu mulanya Subuh hingga Maghrib.

Di antara waktu tersebut, kita yang berpuasa tidak boleh melakukan perkara-perkara yang membatalkan puasa seperti makan, minum, berjimak dan sebagainya. Puasa ini juga mesti dengan niat, sekiranya kita tidak berniat untuk berpuasa, maka kita tidaklah berpuasa. Tidak sahlah puasa tersebut.

Dalil-dalil puasa

Allah berfirman dalam Surah al-Baqarah ayat 183:

“Wahai orang-orang yang beriman! Kamu diwajibkan berpuasa sebagaimana diwajibkan atas orang-orang yang dahulu daripada kamu, supaya kamu bertakwa.”

Ayat ini menunjukkan bahawa puasa telah menjadi kewajipan orang yang beriman untuk dilakukan. Khususnya, ayat ini ditujukan wajibnya puasa tersebut adalah pada bulan Ramadan. Wajib bagi orang beriman untuk berpuasa pada bulan Ramadan. Akhir ayat ini dinyatakan bahawa untuk menjadi orang beriman yang bertakwa, wajiblah berpuasa.

Menurut Tafsir Quraish Shihab, puasa dapat membendung syahwat. Puasa juga dapat meminimumkan keinginan kita daripada mengikut nafsu. Nafsu untuk makan, nafsu untuk berjimak dan sebagainya. Semua ini dapat dikawal melalui puasa. Selain itu juga, puasa dapat menjauhkan kita daripada perbuatan maksiat. Inilah yang dikatakan sebagai takwa. Takwa ialah amalan kita yang sentiasa mengamalkan syariat dan sentiasa jauh daripada maksiat.

Syarat dan rukun puasa

Syarat ialah kriteria orang yang wajib dan boleh berpuasa. Syarat-syaratnya adalah seperti berikut:

1. Beragama Islam: Seperti dalam dalil Surah al-Baqarah ayat 183 tadi, disebut di situ “orang beriman”. Maka, orang yang tidak beriman tidaklah boleh atau wajib berpuasa. Puasa hanya pada orang Islam sahaja.
2. Baligh: Anak kecil yang belum baligh tidak wajib berpuasa. Sekiranya dia mahu untuk berlatih, hal itu tidak ada masalah. Dia boleh berpuasa supaya dia sentiasa dilatih dan cuba biasakan diri dengan suasana berpuasa.
3. Berakal: Orang gila atau tidak siuman tidaklah wajib baginya berpuasa.
4. Sihat: Sekiranya kita sakit dan tidak mampu berpuasa. Kalau berpuasa juga, sakit kita itu akan lebih teruk. Maka, dibolehkan untuk kita berbuka dan menggantikan puasa pada hari lain.
5. Mampu: Orang tua yang keadaan dirinya tidak kuat lagi boleh meninggalkan puasa. Akan tetapi, dia wajiblah membayar fidyah seperti firman Allah dalam Surah al-Baqarah ayat 184.
6. Tidak musafir: Bagi orang yang bermusafir dan susah untuk dia teruskan puasa, bolehlah dia berbuka.
7. Suci daripada haid dan nifas: Wanita yang sedang dalam haid dan nifas, tidak boleh berpuasa. Dia harus tunggu terlebih dahulu sehingga habis.

Seterusnya, ketika mahu berpuasa, apakah rukun-rukunnya yang menjadikan puasa itu sah? Berikut adalah rukun-rukunnya:

1. Niat: Mesti niat. Kalau puasa itu berlaku dengan paksaan, maka ia tidak sah. Ia perlu diniatkan oleh pelaku.
2. Menahan diri daripada melakukan perkara-perkara yang membatalkan puasa.

Apakah perkara-perkara yang membatalkan puasa? Berikut merupakan senarainya:

1. Memasukkan sesuatu ke dalam rongga yang sampai ke perut: Hal ini termasuklah makan, minum, merokok dan sebagainya. Rongga ini merupakan semua lubang yang terdapat pada badan kita seperti mulut, hidung, telinga, dubur dan lain-lain.
2. Berjimak: Tidak boleh berjimak ketika berpuasa.
3. Keluar air mani dengan sengaja: Hal ini tidaklah seperti berjimak kerana berjimak itu ialah memasukkan zakar ke dalam faraj. Mengeluarkan air mani dengan sengaja boleh jadi menerusi onani dan sebagainya.
4. Haid dan nifas.
5. Gila.
6. Pengsan sepanjang hari ketika sedang berpuasa.

Amalan sunat ketika berpuasa

Berikut merupakan amalan sunat untuk kita amalkan sepanjang berpuasa:

1. Makan sahur dan melambat-lambatkan ia. Janganlah sahur itu terlalu awal. Rasulullah pernah bersabda, “Bersahurlah kamu semua, sesungguhnya pada sahur itu terdapat keberkatan.” (Hadis riwayat Bukhari dan Muslim)
2. Segera berbuka dan berbuka dengan benda-benda manis seperti buah tamar.
3. Membaca doa buka puasa.
4. Banyakkan beribadat, berzikir, berselawat dan sebagainya.

Hukum berpuasa pada hari tasyri’

Puasa sunat ini ada banyak. Sepertimana yang kita sudah tahu, terdapat puasa sunat isnin, khamis, tiga hari pertengahan bulan sebagainya. Timbul persoalan, adakah boleh untuk kita berpuasa sunat pada hari tasyrik?

Apakah itu hari tasyrik? Hari tasyri’ ialah hari raya Aidiladha. Orang yang pergi menunaikan Haji akan melontar di tiga Jamrah. Hari tasyri’ berlangsung selama tiga hari iaitu 11, 12 dan 13 Zulhijjah.

Rasulullah bersabda, “Hari-hari tasyri’ adalah hari makan dan minum.” (Hadis riwayat Muslim)

Kata Imam Nawawi, hadis ini merupakan larangan kepada puasa sunat pada hari tasyri’. Akan tetapi, terdapat pengecualian bagi mereka yang menunaikan haji tamattu’ yang tidak mendapat haiwan korban yang disembelih di Tanah Haram. Keadaan begini, bolehlah berpuasa pada hari tasyri’. Daripada Ibnu Umar, Aisyah RA berkata,

“Tidak diberi keringanan di hari tasyri’ untuk berpuasa kecuali jika tidak didapati haiwan hadyu.” (Hadis riwayat Bukhari)

Haiwan Hadyu ialah haiwan korban yang disembelih di tanah Haram.

Ini merupakan pandangan dalam mazhab Syafie. Tidak boleh berpuasa pada hari tasyri’. Hukumnya haram.

Ringkasan

Hukum berpuasa sunat pada hari tasyri’ ialah haram menurut mazhab Syafie kecuali mereka yang menunaikan haji tamattu’ dan tidak mendapat haiwan hadyu.

Rujukan

1. Fiqh al-Manhaji