Skip to content

Tajwid dan Hukum Mad

Tajwid dan hukum mad

Tajwid dari segi bahasa ialah elok manakala dari segi istilah pula bermaksud ilmu yang membahaskan tentang kaedah sebutan huruf dengan makhraj dan sifatnya sama ada ketika berhenti, permulaan, bersambung dan sebagainya seperti Hukum Mad dan hukum nun mati.

Hukum mempelajari ilmu tajwid adalah fardu kifayah manakala mempraktikkanya dalam bacaan al-Quran adalah fardu ain sebagaimana Allah SWT berfirman :

وَرَتِّلِ ٱلۡقُرۡءَانَ تَرۡتِيلًا  ٤

Maksudnya : “Dan bacalah Al Quran itu dengan perlahan-lahan” (Muzammil : 4)

Berdasarkan ayat di atas, jelaslah bahawa Allah SWT memerintahkan umatnya membaca al-Quran dengan tartil atau memperelokkan sebutan huruf-hurufnya dengan bertajwid.

Hukum Mad

Hukum mad merupakan salah satu hukum tajwid dalam pembacaan al-Quran. Pengertian mad dari segi bahasa adalah memanjangkan manakala dari segi istilah pula ialah memanjangkan suara pada huruf-huruf mad ( ا و ي ) pada kadar 2 hingga 6 harakat. Hukum mad mempunyai banyak jenis dan mempunyai dua bahagian iaitu mad asli dan mad far’ie.

Pembahagian Jenis Hukum Mad

Mad Asli (مد أصلي)

Mad asli terjadi apabila bertemu dengan huruf mad ( ا و ي ) yang mana dikenali juga Mad Tabi’ie. Ciri-ciri mad asli adalah :

  • Huruf alif selepas huruf berbaris atas seperti : (إِيَّاكَ )
  • Huruf wau selepas huruf berbaris depan seperti : ( أَعُوذُ)
  • Huruf ya’ selepas huruf berbaris bawah seperti : ( فِيهَا)

Mad Far’ie (مد فرعي)

Mad fari’ie ialah mad tambahan yang disebabkan huruf hamzah dan tanda sukun (mati). Mad fari’ie terbahagi kepada beberapa bahagian iaitu :

1. Mad Wajib Mutassil (مد واجب متصل)

Mad Wajib Muttasil terjadi apabila huruf mad bertemu dengan hamzah dalam satu kalimah dengan keadaan bersambung.

Mad ini dibaca dengan kadar harakat 4/5 harakat ketika wasal dan 6 harakat ketika waqaf.

MAD WAJIB MUTTASSIL (مد واجب متصل)
شَآءَ
السَّمآء
غِطَآء

2. Mad Jaiz Munfassil (مد جائز منفصل)

Mad Jaiz Munfassil terjadi apabila huruf mad bertemu dengan hamzah dalam dua kalimah dengan keadaan terpisah.

Mad ini dibaca dalam kadar harakat 4/5 harakat ketika wasal dan 2 harakat ketika waqaf.

MAD JAIZ MUNFASSIL (مد جائز منفصل)
وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ
قَالُوٓاْ أَتَجۡعَلُ
إِلَّآ إِبۡلِيسَ

3. Mad ‘Aridh Lissukun (مد عارض للسكون)

Mad ‘Aridh Lissukun ialah mad yang disebabkan sukun ketika waqaf.

Mad ini dibaca dalam kadar harakat 2/4/6 harakat ketika waqaf sahaja.

MAD ‘ARIDH LISSUKUN (مد عارض للسكون)
ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ  ١
ثُمَّ أَنتُمۡ تَمۡتَرُونَ  ٢
ٱلشمسُ وَٱلۡقَمَرُ بِحُسۡبَانٖ  ٥

4. Mad Badal (مد بدل)Mad Badal bermaksud mad yang digantikan dengan huruf hamzah. Ianya terjadi apabila huruf hamzah berada sebelum huruf mad dalam satu kalimah.

                                    -Mad ini dibaca dalam kadar 2 harakat.

MAD BADAL (مد بدل)
ءَامَنُواْ
أُوتُواْ
إِيمَنَا

5. Mad Farqi (مد فرق)

Mad Farqi adalah huruf mad selepas hamzah istifham yang berada di hadapan perkataan.

Mad ini dibaca dalam kadar 6 harakat.

MAD FARQI (مد فرق)
ءآللَّه
ءآلْئَنَ
ءآلذَّكَرَينِ

6. Mad ‘Iwadh (مدعوض)

Mad ‘Iwadh ialah kalimah yang berakhir dengan dua baris di atas (fathah/ً) sahaja.

Mad ini dibaca dalam kadar 2 harakat.

MAD ‘IWADH (مدعوض)
مَثَلًا
ضَبْحًا
رَقِيبًا

7. Mad Liin (مد لين)

Mad Liin terjadi apabila huruf terakhir disukunkan. Huruf liin adalah huruf wau dan ya’ (و/ي) dan huruf sebelumnya hendaklah berbaris atas dan terjadinya mad liin ketika waqaf sahaja.

Mad ini dibaca dalam kadar 2/4/6 harakat.

MAD LIIN (مد لين)
قُرَيْش
البَيْت
خَيْر

8. Mad Lazim Harfi Mukhaffaf (مد لازم حرفي مخفف)

Mad Lazim Harfi Mukhaffaf ialah huruf mad asli bertemu dengan huruf sukun dengan tiada hukum idgham yang mana terletak pada awal surah tertentu.

Mad ini dibaca dalam kadar 6 harakat.

MAD LAZIM HARFI MUKHAFFAF (مد لازم حرفي مخفف)
حمٓ
يسٓ
الٓر

9. Mad Lazim Harfi Muthaqqal (مد لازم حرفي مثقل)

Mad Lazim Harfi Mukhaffaf ialah huruf mad asli bertemu dengan huruf sukun dengan idgham yang mana terleta pada awal surah tertentu.

Mad ini dibaca dalam kadar 6 harakat.

MAD LAZIM HARFI MUTHAQQAL (مد لازم حرفي مثقل)
الٓمٓ
طسٓمٓ
الٓمٓصٓ

10. Mad Lazim Kalimi Mukhaffaf (مد لازم كلمي مخفف)

Mad Lazim Kalimi Mukhaffaf adalah huruf mad bertemu dengan sukun asli tanpa idgham. Mad ini juga hanya terdapat pada dua tempat sahaja (Surah Yunus :51 & 91)

Mad ini dibaca dalam kadar 6 harakat.

MAD LAZIM KALIMI MUKHAFFAF (مد لازم كلمي مخفف)
ءَآلۡـَٰٔنَ

11. Mad Lazim Kalimi Muthaqqal (مد لازم كلمي مثقل)

Mad Lazim Kalimi Muthaqqal adalah huruf mad bertemu dengan sukun asli dalam satu kalimah dengan idgham.

Mad ini dibaca dalam kadar 6 harakat.

MAD LAZIM KALIMI MUTHAQQAL (مد لازم كلمي مثقل)
ٱلۡحَآقَّةُ
ٱلضَّآلِّينَ
لِيُحَآجُّوكُم

12. Mad Silah Qosirah (مد صلة قصيرة)

Mad Silah Qosirah ialah mad yang berlaku pada huruf ha (ه) dhomir yang mana terletak di antara dua huruf dan tiada hamzah selepasnya. Mad ini hanya berlaku ketika wasal sahaja.

Mad ini dibaca dengan kadar 2 harakat.

MAD SILAH QOSIRAH (مد صلة قصيرة)
لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ
فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ
مَالُهُۥ وَمَا

13. Mad Silah Thowilah (مد صلة طويلة)

Mad Silah Thowilah ialah mad yang berlaku pada huruf ha (ه) dhomir yang mana terletak di antara dua huruf dan ada hamzah selepasnya. Mad ini hanya berlaku ketika wasal sahaja.

Mad ini dibaca dengan kadar 4/5 harakat.

MAD SILAH QOSIRAH (مد صلة قصيرة)
مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ
يَسۡتَحۡيِۦٓ أَن
لِمِثۡلِهِۦٓ أَبَدًا

14. Mad Tamkin (مد تمكين)

Mad Tamkin adalah apabila terdapat dua huruf ya’ dalam satu kalimah yang mana ya’ pertama bertanda sabdu (ّ) dan ya’ kedua bertanda sukun (ْ).

Mad ini dibaca dengan kadar 2 harakat.

MAD TAMKIN (مد تمكين)
وَٱلۡأُمِّيِّين
حُيِّيتُم
عِلِّيِّينَ

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

4 × two =