Artikel ini akan membincangkan Perang Hunain, salah satu peperangan yang memberi pengajaran yang berguna kepada umat Islam.
Bilakah Perang Hunain Berlaku?
Perang Hunain berlaku pada 11 Syawal tahun ke 8 Hijrah. Perang ini melibatkan Rasulullah SAW bersama kaum muslimin melawan kabilah Arab Badwi yang terdiri dari suku Hawazin dan Thaqif. Perang ini berlaku di sebuah lembah yang terletak di antara Mekah dan Taif bernama Hunain.
Sebab Berlakunya Perang Hunain
Pembukaan Kota Mekah oleh Rasulullah SAW telah menimbulkan kerisauan terhadap kabilah Arab yang tinggal berdekatan Mekah, iaitu suku Hawazin dan Thaqif. Mereka tidak dapat menerima bahawa Mekah telah ditakluk oleh umat Islam. Kerana bimbang penaklukan umat Islam akan menyebar ke kawasan mereka, suku Hawazin dan Thaqif merancang untuk menyerang umat Islam. Mereka menyiapkan sekitar 20 000 hingga 30 000 tentera di suatu tempat yang bernama Autas, berdekatan dengan lembah Hunain. Malik bin ‘Auf telah dilantik untuk mengetuai tentera tersebut.
Persiapan Perang Kaum Muslimin
Apabila mendengar khabar tersebut, Rasulullah SAW mempersiapkan seramai 12 000 tentera untuk berperang. 10 000 tentera terdiri daripada kaum muslimin yang membuka Kota Mekah, manakala 2000 orang pula terdiri daripada kaum muslimin yang baru memeluk Islam. Rasulullah SAW bersama pasukan kaum muslimin bergerak dari Mekah pada 8 Syawal. Dalam perjalanan menuju ke Hunain, majoriti kaum muslimin berasa yakin untuk memperoleh kemenangan kerana bilangan tentera Islam yang ramai dalam Perang Hunain, berbanding perang-perang sebelumnya. Tentera Islam tiba di Hunain pada 11 Syawal, dan Khalid al-Walid mengetuai kaum muslimin untuk memasuki lembah Hunain.
Helah Pasukan Musuh
Pasukan musuh yang diketuai oleh Malik bin Auf telah bersiap sepenuhnya untuk menyerang kaum muslimin. Bagi menguasai peperangan, mereka telah melakukan beberapa helah. Antaranya ialah dengan menempatkan kaum wanita, kanak-kanak dan harta-harta mereka di belakang pasukan supaya kaum lelaki berperang bersungguh-sungguh untuk melindungi keluarga dan harta mereka. Selain itu, pasukan musuh juga menempatkan puluhan ribu unta di belakang pasukan agar bilangan tentera mereka terlihat ramai. Mereka turut mempelajari selok-belok lembah Hunain dengan baik sebelum ketibaan kaum muslimin.
Pada hari peperangan, pasukan musuh bersembunyi di celah-celah tebing dan menunggu untuk menyerang kaum muslimin. Apabila pasukan kaum muslimin turun dari lembah Hunain, mereka dihujani dengan anak panah dan batu kecil oleh pasukan musuh. Tambahan pula, tentera Hawazin terdiri daripada pemanah-pemanah yang mahir. Kerana terkejut dengan serangan tersebut, ramai tentera Islam di bawah pimpinan Khalid al-Walid yang terdiri daripada kaum muslimin Mekah yang baru memeluk Islam melarikan diri. Hal ini menyebabkan tentera Islam menjadi kucar-kacir dan berpecah-belah.
Penyatuan Kembali Tentera Islam
Dalam keadaan yang kucar-kacir, Rasulullah SAW yang berada di tengah-tengah pasukan bersikap tenang dan kekal di medan perang melawan pasukan musuh. Diriwayatkan bahawa hanya 80 orang kaum muslimin sahaja yang kekal bersama Rasulullah SAW. Antaranya ialah Abu Bakar, Umar, Ali bin Abi Thalib, Abbas bin Abdul Mutalib, Abu Sufyan al-Harith bin Abdul Mutalib, Usamah bin Zaid dan Aiman bin ‘Ubaid.
Melihat keadaan kaum muslimin yang kucar-kacir akibat serangan pasukan musuh, Rasulullah SAW memerintahkan Abbas bin Abdul Mutalib yang bersuara lantang untuk berteriak memanggil kaum muslimin yang berbaiah di bawah pokok dalam Perjanjian Hudaibiah dengan menyeru, “Dimanakah mereka yang berbaiah di bawah pohon Samurah”? Kemudian Abbas juga menyeru kaum Ansar.
Apabila mendengar seruan tersebut, kaum muslimin dari setiap penjuru datang dan berkumpul semula bersama Rasulullah SAW untuk melawan pasukan musuh. Antara para sahabat yang berperang dengan berani serta berjaya membunuh musuh dalam bilangan yang ramai ialah Ali bin Abu Talib. Keberanian dan kepahlawanan beliau menyebabkan ramai musuh yang lari dari medan perang.
Pertolongan Allah SWT Kepada Kaum Muslimin
Ketika pasukan muslimin menyerang pasukan musuh, diriwayatkan bahawa Rasulullah SAW mengambil segenggam pasir, meniupkannya ke arah pasukan musuh dan berdoa kepada Allah SWT untuk mengalahkan mereka. Pasir tersebut terbang kepada pasukan musuh dan mengubah rentak peperangan mereka. Allah SWT juga telah menurunkan para malaikat untuk bertempur bersama-sama kaum muslimin. Justeru, ramai daripada pasukan musuh yang berjaya dibunuh oleh kaum muslimin. Diriwayatkan bahawa seramai 70 orang dari suku Hawazin dan Thaqif yang terbunuh dalam Perang Hunain. Justeru, pasukan muslimin beroleh kemenangan walaupun diserang dengan dahsyat pada awal peperangan.
Peristiwa Selepas Perang Hunain
Kemenangan kaum muslimin menyebabkan banyak harta rampasan perang yang diperoleh dari pasukan musuh. Hal ini kerana, Malik bin Auf yang mengetuai pasukan musuh memerintahkan agar seluruh harta mereka dibawa ke medan perang bagi menyemarakkan semangat juang tentera Hawazin dan Thaqif. Diriwayatkan bahawa kaum muslimin memperoleh sebanyak 24 000 kambing, 28 000 unta dan 41 000 ons perak. Kaum muslimin juga telah memperoleh 6000 tawanan, terdiri daripada keluarga pasukan musuh yang menyertai peperangan.
Dalil Yang Berkaitan Dengan Perang Hunain
Bersempena dengan peristiwa Perang Hunain, Allah SWT telah menurunkan firmanNya yang berbunyi:
لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّٰهُ فِيْ مَوَاطِنَ كَثِيْرَةٍۙ وَّيَوْمَ حُنَيْنٍۙ اِذْ اَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْـًٔا وَّضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُّدْبِرِيْنَۚ. ثُمَّ اَنْزَلَ اللّٰهُ سَكِيْنَتَه عَلٰى رَسُوْلِه وَعَلَى الْمُؤْمِنِيْنَ وَاَنْزَلَ جُنُوْدًا لَّمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْاۗ وَذٰلِكَ جَزَاۤءُ الْكٰفِرِيْنَ.
Maksudnya: Sungguh, Allah telah menolong kamu (mukminin) di banyak medan perang, dan (ingatlah) Perang Hunain, ketika jumlahmu yang besar itu membanggakan kamu, tetapi (jumlah yang banyak itu) sama sekali tidak berguna bagimu, dan bumi yang luas itu terasa sempit bagimu, kemudian kamu berbalik ke belakang dan lari tunggang-langgang. Kemudian Allah menurunkan ketenangan kepada Rasul-Nya dan kepada orang-orang yang beriman, dan Dia menurunkan bala tentera (para malaikat) yang tidak terlihat olehmu, dan Dia menimpakan azab kepada orang-orang kafir. Itulah balasan bagi orang-orang kafir. (Surah At-Taubah:25-26)
Ayat ini menceritakan tentang peristiwa yang berlaku di dalam Perang Hunain. Kaum muslimin berasa sombong dan bangga terhadap bilangan tentera yang ramai sehingga lupa pada pertolongan Allah SWT. Oleh itu, tentera Islam telah diuji oleh Allah SWT dengan serangan mengejut dari pihak musuh. Hal ini membuatkan ramai daripada mereka melarikan diri dan meninggalkan Rasulullah SAW di medan perang.
Berkat ketenangan dan seruan Rasulullah SAW melalui Abbas bin Abdul Mutalib, kaum muslimin yang terleka kembali ke medan perang dengan keyakinan terhadap Allah SWT dan RasulNya, memerangi musuh sehingga beroleh kemenangan. Justeru, kemenangan yang dicapai oleh kaum muslimin bukanlah disebabkan oleh bilangan tentera yang ramai, tetapi disebabkan keyakinan yang tinggi ke atas pertolongan Allah SWT.
Rujukan
- S.M. Shahabuddin. 1967. A Political History of The Muslims (Prophet and Pious Caliphs). Pakistan: Najmah & Sons Ltd.